انقلاب دیجیتالی، و نابرابری های اجتماعی در چه وضعیتی هستند؟ / جامعه‌شناسی به روایت گیدنز و ساتن

 به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین به نقل از گروه دین و اندیشه ایبنا، محمدحسن ابوالحسنی در باره این کتاب نوشت: امروزه در بسیاری از رشته های علمی کتاب‌های جامع درسی وجود دارند، کتاب هایی که برای دانشجویان و یا علاقه‌مندان نوشته می‌شود. کسانی که در رشته جامعه‌شناسی تحصیل می‌کنند و یا به آن علاقه دارند، یک کتاب درسی خوب را پیش روی خویش دارند: «جامعه شناسی» اثر آنتونی گیدنز و فیلیپ ساتن.

این کتاب با حجم وسیع خود (بیش از ۹۰۰ صفحه) گسترده وسیعی از موضوعات مرتبط با جامعه شناسی را پوشش می‌دهد. یکی از مزیت‌های قابل توجه کتاب حاضر این است که به شکل مستمر ویراست های جدیدی از آن تهیه و منتشر می‌شود. ویرایش نهم که آخرین ویراست این کتاب است در سال ۲۰۲۱ میلادی منتشر شد و نسخه فارسی که اخیراً منتشر شده، ترجمه‌ای از همین ویراست است. در گذشته ویراست اول کتاب توسط منوچهر صبوری کاشانی، ویراست چهارم به قلم حسن چاووشیان، و ویراست هفتم به قلم هوشنگ نایبی ترجمه و منتشر شده بود و ویراست جدید مجدداً توسط هوشنگ نایبی عرضه شده است.

آنتونی گیدنز، نویسنده کتاب، از موثرترین و مهم‌ترین جامعه‌شناسان معاصر است که در مقام مشاور سیاستمداران بزرگ جهان فعالیت کرده و به خاطر ارائه دیدگاه سیاسی راه سوم ورای چپ و راست مشهور شده است. گیدنز صاحب تالیفات پرشماری است که هریک از اهمیت خاصی برخوردارند و بسیاری از آن ها به فارسی ترجمه شده‌اند؛ برخی کتاب‌های مهم او عبارتند از ساختار طبقاتی جوامع پیشرفته (۱۹۷۵)، ساخت جامعه: خطوط کلی نظریه ساختاریابی (۱۹۸۴)، تجدد و تشخص (۱۹۹۱)، و تحول صمیمیت (۱۹۹۲). این کتاب شامل دیباچه مترجم، پیشگفتار ویراست نهم، یک مقدمه و ۲۲ فصل است که به تدریج خواننده را با ابعاد مختلف جامعه‌شناسی آشنا می‌سازد.

چهار مضمون کلیدی

کتاب به موضوعات گوناگونی می‌پردازد اما گیدنز چهار مضمون کلیدی را برمی‌شمارد که اهمیت محوری در مطالعه جامعه‌شناسی دارند؛ این چهار مضمون عبارتند از: جهانی شدن، نابرابری اجتماعی، انقلاب دیجیتالی، و هویت.

برای چند دهه، گفتمان جهانی شدن از اهمیت و اعتبار بالایی برخوردار بود اما شواهدی از زوال این گفتمان پدید آمده است که البته با محبوبیت ملی‌گرایی در عرصه سیاسی ارتباط دارد. اما گسترش روندهای جهانی همچنان ادامه دارد؛ وسعت بحران مالی ۲۰۰۸ و همه‌گیری کرونا در ۲۰۱۹-۲۰۲۰ این را نشان داد.

نابرابری از ابتدای پیدایش مطالعات جامعه‌شناسی در قرن نوزدهم از اهمیت بالایی برخوردار بوده است، اهمیتی که تاکنون نیز پایدار مانده. نابرابری ابعاد مختلفی دارد: از نابرابری اقتصادی گرفته تا نابرابری ناشی از جنسیت، قومیت و سن. شواهد نشان می‌دهد که گونه‌های مختلف نابرابری با یکدیگر در ارتباطند. فاصله بین کشورهای جنوب جهانی و شمال جهانی یکی از نابرابری‌های کلان در جهان است که جنبش پسااستمعاری در پی مطالعه و رفع آن برآمده است.

انقلاب دیجیتالی یک تحول گسترده و نسبتاً جدید است که با دسترسی عمومی به شبکه جهانی اینترنت در ارتباط می‌باشد. امکاناتی که اینترنت فراهم می‌کند برای نسل‌های قبلی یک خیال بود اما برای جوانان و نوجوانان امروزی یک امکان بدیهی و حتی ضرورت است. همچنین هوش مصنوعی برخی از وظایف و مشاغل انسانی را انجام داده و بنابراین می‌تواند برخی انسان‌ها را از شغل خود محروم کند. این اتفاق نتایج اجتماعی گسترده‌ای به دنبال دارد. البته باید توجه کنیم که شاید در آغاز انقلاب دیجیتال قرار داشته باشیم و بسیاری از نتایج آن هنوز بر ما آشکار نیست.

مضمون محوری چهارم، هویت است یعنی مفهومی که فرد را به محیط اجتماعی گسترده خود مرتبط می‌کند. برای جامعه‌شناسان، هویت فردی، جنبه زیست‌شناسانه ندارد بلکه به جامعه‌ای وابسته است که آدمی در آن می‌زید. تعاملاتی که با دیگران داریم به شخصیت ما شکل می‌بخشد. هویت جنبه‌های گوناگونی دارد: ملیت، قومیت، طبقه اجتماعی، جنسیت، شغل و وابستگی سیاسی، مذهب، گرایش جنسی و سلیقه موسیقی.

فصول بیست و دو گانه کتاب جامعه‌شناسی به ترتیب عبارتند از: ۱) جامعه‌شناسی چیست؟ ۲)پرسش‌های جامعه‌شناسی، ۳) نظریه‌ها و دیدگاه‌ها در جامعه‌شناسی، ۴) جهانی شدن و تغییرات اجتماعی، ۵) محیط زیست، ۶) نابرابری جهانی، ۷) جنسیت و گرایش جنسی، ۸) نژاد و قومیت و مهاجرت، ۹) قشربندی و طبقه اجتماعی، ۱۰) تندرستی و بیماری و معلولیت، ۱۱) فقر و طرد اجتماعی و رفاه، ۱۲) تعامل اجتماعی و زندگی روزمره، ۱۳) شهر و زندگی شهری، ۱۴) سیر زندگی، ۱۵) خانواده و روابط صمیمانه، ۱۶) آموزش، ۱۷) کار و اشتغال، ۱۸) دین، ۱۹) رسانه‌ها، ۲۰) سیاست و حکومت و جنبش اجتماعی، ۲۱) ملتها و جنگ و تروریسم، ۲۲) جرم و انحرافات.

در انتهای هر فصل تعدادی سوال مطرح شده که فرد باید با توجه به اطلاعات فراگرفته و مراجعه به دیگر منابع بدان ها پاسخ گوید. همچنین راجع به موضوع هر فصل تعدادی منبع تکمیلی معرفی شده است و در پایان سایت‌های اینترنتی مفید و مرتبط نیز معرفی شده‌اند.

ویراست نهم کتاب «جامعه‌شناسی» اثر آنتونی گیدنز و فیلیپ ساتن با ترجمه هوشنگ نایبی در ۱۰۰۰ نسخه و توسط نشر نی روانه بازار شده است.

۲۱۶۲۱۶